چکیده

حدود 49 درصد ذخایر نفتی و 55 درصد ذخایر گازی جهان در سنگ‌های کربناته قرار دارد. این مقدار برای ذخایر نفتی و گازی ایران به ترتیب حدود 85 و 90 درصد است[1]. همچنین به علت وفور سازندهای آهکی و دولومیتی در پهنه‌ی ایران، بررسی ویژگی‌های مهندسی این سنگ‌ها و شیوه‌ی گسترده شدن ترک در آنها در اجرای پروژه‌های نفتی، عمرانی و معدنی دارای اهمیتی غیرقابل انکار است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل گوناگون موثر بر نحوه‌ی گسترش ترک در انواعی از سنگ‌های کربناته است که با روش برهم‌نگاری تصاویر دیجیتال انجام شده است. بدین منظور در ابتدا، نمونه‌ها پس از آماده‌سازی برای آزمایش برزیلی و رنگ‌آمیزی با الگوی لکه‌های تصادفی ،که برای انجام فرآیند برهم‌نگاری تصاویر دیجیتال امری لازم است، توسط فک‌های بارگذاری تحت بار قرار گرفته و گسیخته می‌شود. همزمان با بارگذاری و تا لحظه‌ی شکست، از سطح رنگ‌آمیزی شده‌ی نمونه‌ها فیلم‌برداری شده و با استفاده از نرم‌افزار، هسته‌ی تغییر شکل و گسترش میدان استرین و همچنین نقطه‌ی شروع ترک و مسیر گسترش آن در هر نمونه معین می‌گردد. در نهایت، تاثیر عوامل مختلف بر نحوه‌ی گسترش ترک در هر نمونه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که وجود ریزترک‌های پیشین و همچنین وجود سنگواره‌ها مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده‌ی نحوه‌ی گسترش ترک در نمونه‌های کربناته است. سنگواره‌ها، به خصوص دو کفه‌ای‌ها، با ایجاد تخلخل اولیه از نوع پناهگاهی یا تخلخل ثانویه از نوع انحلالی، می‌تواند باعث کاهش چشمگیر مقاومت کششی نمونه در نقاط منفک شود و نتیجتا ترک به صورت ناگهانی دچار تغییر در مسیر خود می‌شود. به وجود سیمان و دانه‌بندی و سایر موارد نیز اشاره نمود.

کليدواژه ها

برهم‌نگاری تصاویر دیجیتال، مکانیک سنگ، آزمایش برزیلی، ترک در سنگ، سنگ کربناته

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
چمران کاظمی , 1401 , تحلیل گسترش ترک در نمونه‌های کربناته تحت آزمایش برزیلی با استفاده از روش برهم‌نگاری تصاویر دیجیتال , هشمین کنفرانس مکانیک سنگ ایران